Rượu vang Ý

Trong thế giới rượu vang, rượu vang Ý luôn được coi là những loại rượu vang cao cấp, sang trọng, lịch lãm với hương vị đa dạng, dễ uống, dễ thích, cùng hàng nghìn phong cách sáng tạo khác nhau. 

TÌM HIỂU VỀ RƯỢU VANG Ý

Trong thế giới rượu vang, rượu vang Ý luôn được coi là những loại rượu vang cao cấp, sang trọng, lịch lãm với hương vị đa dạng, dễ uống, dễ thích, cùng hàng nghìn phong cách sáng tạo khác nhau.

Với lịch sử sản xuất rượu vang lâu đời và sự sáng tạo không ngừng nghỉ của những winemaker, người Ý đã phát triển hơn 330 phân vùng rượu vang DOC (Denominazione di Origine Controllata) được thừa nhận rộng rãi trên khắp thế giới. Ngoài ra còn phải kể đến hơn 70 phân vùng rượu vang DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) với những quy tắc sản xuất nghiêm ngặt hơn cùng đảm bảo về chất lượng sản phẩm.

Thế giới rộng lớn của rượu vang Ý có thể làm choáng ngợp ngay cả những chuyên gia sành sỏi về rượu vang. Không chỉ bởi vì quá nhiều phân vùng khác biệt, ở Ý người ta còn đem vào sử dụng hơn 100 giống nho khác nhau để làm rượu vang, từ những giống nho nổi tiếng thế giới cho đến những giống nho đặc sắc của từng địa phương mà không nơi nào có.

Văn hoá vang Ý: từ vang bình dân đến vang cao cấp

Nước Ý (cùng với Pháp) là một trong hai cường quốc dẫn đầu về sản xuất rượu vang với sản lượng có năm lên tới 60 triệu hecto lít. Nước Ý là nước xuất khẩu rượu vang số một thế giới. Rượu vang là một phần thiết yếu trong văn hoá và lối sống của người dân Ý, là biểu tượng dân tộc đã thấm vào trong máu của họ. Trong lịch sử, bữa ăn cơ bản của người Ý luôn phải có bánh mỳ, dầu olive và rượu vang. Mãi đến những năm 1980, khó có thể tưởng tượng một bữa ăn của người Ý mà không có rượu vang trên bàn.

Thế nhưng, có những giai đoạn dài trong lịch sử, người Ý không quan tâm nhiều đến việc sản xuất ra những chai vang cao cấp, hảo hạng. Họ chỉ đơn giản kế thừa những kinh nghiệm canh tác và làm rượu vang theo cách thủ công đã có từ hàng nghìn năm trước. Tuy nhiên, những kinh nghiệm này đôi khi chứa đựng những hiểu biết chưa đúng về cách thức chăm sóc trái nho cũng như cách thức để làm ra rượu vang ngon từ chúng. Chính điều này tạo nên một nghịch lý: một quốc gia với lịch sử lâu đời và văn minh La Mã huy hoàng từng có lúccoi rượu vang chỉ như thứ đồ uống bình dân mà không có ý thức tạo ra những loại vang hảo hạng.

May mắn thay, tình trạng này đã cải thiện đáng kể từ đầu thập niên 1990. Những nhà sản xuất rượu vang Ý ngày càng quan tâm hơn đến chất lượng sản phẩm, và họ đã từng bước nỗ lực đưa rượu vang Ý trở lại với vị trí cường quốc đích thực của nó. Rượu vang Ý bắt đầu được thế giới coi trọng và dần giành lại thị trường rượu vang cao cấp, nơi trước đây rượu vang Pháp đang hầu như thống trị tuyệt đối. Giờ đây, không khó để tìm những chai rượu vang Ý đẳng cấp cao, đắt tiền, có phong cách tinh tế, phức tạp, sánh ngang được những chai vang Bordeaux hay Burgundy đắt tiền nhất. Một thời đại mới của rượu vang Ý đang mở ra với một viễn cảnh tươi sáng.

Phong cách rượu vang Ý

Các loại rượu vang đỏ của Ý có mùi vị không giống như bất kỳ loại rượu vang nào ở các nước khác. Một phần là do có sự góp mặt của hàng trăm giống nho Ý địa phương và một phần là do nhiều phương pháp xử lý và chế biến rượu vang được áp dụng. Nhưng dù cho thuộc phong cách sánh nhẹ (light-bodied) hay sánh đậm (full-bodied), chúng đều có một  vị anh đào hơi đắng đặc trưng, khiến rượu vang ngay lập tức có vị vô cùng ngon miệng, hấp dẫn người uống.

Các loại rượu vang trắng của Ý thì khó phân biệt hơn. Hầu hết các loại vang trắng này đều có độ sánh từ nhẹ đến trung bình, có mùi thơm nhẹ, thoang thoảng. Tuy nhiên, ở khu vực phía Bắc nước Ý có một số loại rượu vang trắng với mùi thơm mạnh mẽ, nồng nàn, tuyệt vời. Ngoài ra, rải rác khắp các nơi trên cả nước, người ta đang thử nghiệm những loại rượu vang Chardonnay với hương vị mạnh, đậm đà vị gỗ sồi.

Nho được phơi khô theo phương pháp sản xuất rượu vang Appassimento

Ngoài các loại rượu vang đỏ và trắng thông thường, ở Ý còn có truyền thống làm rượu vang Appassimento – đó là một loại rượu vang đỏ được làm từ các trái nho được thu hoạch theo cách thức thông thường, nhưng sau đó phơi khô một phần trước khi lên men. Điều này giúp cô đặc vị ngọt của trái nho, giúp làm tăng hàm lượng cồn lên đáng kể (thậm chí 17-18% vol). Nổi bật nhất trong các loại rượu vang Appassimento là các loại rượu vang Amarone, mặc dù người ta hiếm khi ghi rõ phương pháp sản xuất Appassimento trên nhãn chai vang.

Hệ thống phân loại rượu vang Ý

Những chai vang Ý cao cấp nhất được phân loại vào hai cấp bậc chính là DOC (viết tắt từ Denominazione di origine controllata) và DOCG (viết tắt từ Denominazione di origine controllata e garantita). Có thể xem như hai phân loại này tương đương với phân loại cao nhất của rượu vang Pháp là AOC (appellation contrôlée). Ngoài ra, ở Ý còn có một phân loại khác về lãnh thổ là IGT (Indicazione Geografica Tipica), mà theo đó rượu vang phải được làm ra trên một lãnh thổ cụ thể của nước Ý, đồng thời phải tuân theo một loạt các quy định rõ ràng và chính xác về giống nho, cách thức trồng và chăm sóc nho, các đặc điểm sinh hoá cùng những chỉ dẫn về việc ghi nhãn cho chai rượu vang. Hiện tại có 118 phân vùng được chứng nhận IGT (tính đến năm 2016).

Hai phân loại DOC và DOCG thường sử dụng cho các phân vùng có diện tích nhỏ hơn rất nhiều, nằm bên trong các phân vùng IGT. Đó thường là các khu vực có đặc trưng khí hậu và thổ nhưỡng riêng biệt, tạo nên những nét đặc trưng chất lượng cho mỗi loại rượu vang. Rượu vang DOC và DOCG thường phải tuân thủ các quy định sản xuất nghiêm ngặt hơn nhiều so với các loại rượu vang IGT. Trên thực tế, để một loại rượu vang được dán nhãn DOC thì nó phải thuộc phân loại IGT được ít nhất 5 năm. Những nhãn rượu vang thuộc phân loại này thường chỉ thể hiện khu vực địa lý trồng nho, mà không đề cập đến giống nho cụ thể (chẳng hạn như Barolo). Chỉ có một số ít loại rượu vang Ý thuộc phân loại hay DOCG mà người ta ghi cả tên nho lẫn khu vực trồng nho trên nhãn (chẳng hạn Nebbiolo delle Langhe hay Moscato D’asti).

Tommasi Amarone Della Valpolicella – một chai vang DOC

Sự khác biệt cơ bản giữa DOC và DOCG, đó là DOC (cũng như appellation contrôlée ở Pháp) chỉ đảm bảo nguồn gốc, giống nho và phương pháp sản xuất, trong khi đó DOCG còn yêu cầu rượu vang phải đảm bảo về chất lượng. Để có đủ điều kiện được công nhận là DOCG, một loại rượu vang DOC cần phải nằm trong phân loại DOC ít nhất 10 năm. Ngoài việc tuân thủ các điều kiện bắt buộc dành cho rượu vang DOC, rượu vang DOCG phải vượt qua các bài phân tích, đánh giá, kiểm định nghiêm ngặt hơn trước khi được thương mại hóa, bao gồm cả việc nếm thử bởi một hội đồng có chuyên môn cao được chỉ định. Rượu vang DOCG cũng phải chứng tỏ sự thành công của nó trong phân khúc thương mại cao cấp. Cho đến năm 2016, ở Ý tồn tại 332 phân vùng DOC và 73 phân vùng DOCG.

Các chủng nho làm rượu vang Ý 

Ngày nay, trên thế giới tràn ngập các loại rượu vang chất lượng cao làm từ các chủng nho quốc tế như Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Chardonnay, Sauvignon Blanc,… Thế nhưng, nghề  trồng nho của Ý vẫn trung thành và gắn bó chặt chẽ với các giống nho bản địa, truyền thống, với số lượng ước tính là hơn 2.000 giống nho khác nhau đang được canh tác.

Trong số 20 giống nho được trồng rộng rãi nhất trên cả nước, chỉ có nho Merlot (với khoảng 24.000 ha) là giống nho quốc tế duy nhất. Giống nho Sangiovese vẫn là giống nho được trồng phổ biến nhất ở Ý, tuy nhiên sản lượng càng ngày càng giảm so với các chủng nho khác. Theo số liệu năm 2018, top 10 giống nho Ý được trồng phổ biến nhất như sau (theo hecta):

1. Sangiovese, 54,000 hecta, 7,9 % diện tích
2. Montepulciano, 27,000 hecta, 4,0 % diện tích
3. Glera, 27,000 hecta, 4,0 % diện tích
4. Pinot Gris, 25,000 hecta, 3,7 % diện tích
5. Merlot, 24,000 hecta, 3,5 % diện tích
6. Italia, 22,000 hecta, 3,2 % diện tích
7. Catarratto Bianco, 21,000 hecta, 3,1 % diện tích
8. Trebbiano Toscano /Ugni Blanc, 21,000 hecta, 3,1 % diện tích
9. Chardonnay, 20,000 hecta, 2,9 % diện tích
10. Barbera, 18,000 hecta, 2,6 % diện tích

Việc canh tác với số lượng lớn các chủng nho quốc tế diễn ra với phần lớn là nho từ Pháp, mặc dù cũng có một số vùng trồng nho Riesling và nho Gewürztraminer. Hầu hết các giống nho quốc tế được trồng rải rác trên khắp cả nước, tuy nhiên không có vùng trồng nho nào đủ lớn để có thể thiết lập một khu vực (zone) riêng biệt.

Việc trồng các giống nho ngoại quốc ở Ý cũng theo xu hướng chung của thế giới: nho Pinot vào những năm 1970, các giống nho Chardonnay, Sauvignon Blanc và Cabernet vào những năm 1980, nho Syrah và Viognier vào những năm 1990. Khu vực miền trung nước Ý, nơi chỉ có giống nho đỏ Sangiovese được trồng, đang mở rộng dần diện tích trồng các giống nho quốc tế trong vài thập kỷ nay. Chi phí cao trong việc canh tác ở những khu vực đồi núi buộc người nông dân phải chọn những giống nho có giá trị kinh tế cao, mà các chủng nho quốc tế là sự lựa chọn thích hợp nhất. Tuy nhiên, điều đó dẫn đến nguy cơ loại bỏ những giống nho bản địa truyền thống giàu tiềm năng nhưng ít nổi tiếng hơn , chẳng hạn như Monte Pulciano D’Abruzzo, Colorino và Grechetto. Đó sẽ là điều rất đáng tiếc ngành sản xuất cho rượu vang Ý và những người yêu rượu vang trên khắp thế giới.

Kỹ thuật làm rượu vang Ý

Mặc dù người Ý không mấy quan tâm đến kỹ thuật trồng nho của các nước khác, nhưng họ lại rất chú trọng đầu tư vào công nghệ sản xuất rượu vang. Trên thực tế, những khoản tiền đầu tư khổng lồ vào các thiết bị hầm chứa đã và đang biến các nhà máy ở Ý trở thành những nhà máy sản xuất rượu vang hiện đại bậc nhất châu Âu. Người Ý cũng sáng tạo ra các thiết bị, chẳng hạn dây chuyền đóng chai, với chất lượng tốt nhất và được xuất khẩu nhiều nhất trên thế giới.

Các thùng lên men bằng gỗ đã không còn được dùng, và mặc dù vẫn còn một số ít các bồn bằng xi măng dùng cho cả việc lên men lẫn chứa, ngày nay người ta

Hầu hết người ta chủ yếu sử dụng các thùng chứa bằng thép không gỉ cho quá trình lên men rượu vang. Trong trường hợp các loại rượu vang cao cấp, người ta có thể dùng các thùng gỗ sồi Pháp hoặc Mỹ. Các hệ thống kiểm soát nhiệt độ được sử dụng rộng rãi trong cả quá trình sản xuất rượu vang trắng lẫn rượu vang đỏ. Kỹ thuật ấn xuống (punching down) trong sản xuất vang đỏ (nhằm loại bỏ vỏ nho) dần được thay thế bằng kỹ thuật bơm lên (pumping up) trong giai đoạn lên men. Người ta cũng rút ngắn đáng kể quá trình lên men xuống dưới 4 tuần (trước đây thường lên men trong vòng 6 tuần). Quá trình lọc cành từ lâu đã thành một phần thiết yếu của kỹ thuật sản xuất rượu vang Ý, do người ta nhận thấy việc lên men nho có cả cành theo phương pháp truyền thống tạo ra vị chát rất khó chịu.

Các kỹ thuật sản xuất rượu vang trắng đã thay đổi một cách chóng mặt vào những năm 1970 và 1980, với sự xuất hiện của các hệ thống lên men lạnh, hệ thống lọc và máy ly tâm. Thay đổi quan trọng nhất, tuy nhiên lại là việc bỏ đi thói quen lên men nho lẫn cả vỏ, thường được sử dụng rộng rãi ở miền trung nước Ý trước đây. Rõ ràng những loại rượu vang mới này tươi mát và sạch hơn, mặc dù phải tốn công sức hơn để tiêu chuẩn hoá những quy trình này.

Gỗ sồi nói chung được ưa thích hơn so với gỗ thường trong việc chế tạo các thùng chứa rượu vang. Ở các vùng phía Nam nước Ý, nơi gỗ dẻ dồi dào nhưng lại thiếu nguồn cung gỗ sồi từ bên ngoài, phương pháp sử dụng các thùng gỗ dẻ truyền thống đang dần được thay bằng các thùng gỗ sồi nhập khẩu nhằm hướng tới chuẩn mực quốc tế và hạn chế vị đắng có thể mang lại từ gỗ dẻ. Các thùng gỗ sồi Pháp cũng càng ngày càng thông dụng và các nhà sản xuất tham vọng quen dần với việc trữ rượu vang trong thùng gỗ trước khi bán ra thị trường. Điều đó góp phần tạo ra những chai rượu vang chất lượng xuất sắc theo kịp các chuẩn mực cao của thế giới.

Những vùng rượu vang nổi tiếng của Ý

1. Piedmont và vùng Tây Bắc nước Ý

Đây là nơi khởi nguồn của một số loại rượu vang đỏ kỳ diệu nhất của nước Ý, và cũng là nơi có những loại rượu vang trắng với hương thơm dịu dàng thanh khiết nhất cả nước. Hầu như tất cả đều được làm từ các giống nho địa phương truyền thống.

Trong ba giống nho đỏ quan trọng nhất của vùng này, Nebbiolo chắc chắn là giống nho huy hoàng rực rỡ nhất. Nebbiolo đạt chất lượng tốt nhất tại đại bản doanh của nó, vùng DOCG ở Barolo, Piedmont. Đó là những loại rượu vang đậm nhất, chát nhất, và có cấu trúc phức tạp nhất ở Ý. Chúng cũng nằm trong số những loại rượu vang để được lâu nhất, mặc dù so với quá khứ, hầu hết đều có thể uống được trẻ hơn.

Barbera được coi là giống nho tốt thứ hai, tạo ra mọi loại rượu vang, kể từ những chai vang đỏ đơn giản uống hàng ngày cho đến những chai rượu vang lâu năm với độ phức tạp tuyệt vời. Những vùng DOC tốt nhất cho nho Barbera là những vùng  Barbera d’Alba và Barbera d’Asti của Piedmont. Các loại rượu vang thường được ủ trong gỗ sồi để làm mềm độ chua đặc trưng của nho Barbera và tạo thêm mùi thơm và làm giàu thêm cấu trúc phức tạp. Đó là một số loại rượu vang đỏ hiện đại nhất của Ý, nhưng vẫn còn vị hơi gắt đặc trưng của rượu vang Ý.

Giống nho phổ biến thứ ba là Dolcetto, dùng để tạo ra những chai rượu vang sống động, đậm vị trái cây, uống chỉ 1-2 năm sau khi sản xuất, mặc dù một số nhà sản xuất vẫn có thể tạo ra những chai vang lâu năm xuất sắc hơn từ nó.

Vang Moscato D’asti – Vang DOCG nổi tiếng vùng Piemont 

Loại rượu vang trắng nổi tiếng nhất của vùng Tây Bắc là loại rượu vang nhẹ, thơm nồng và thường sóng sánh làm từ giống nho Moscato (nổi bật nhất là Moscato D’asti). Ngoài ra, những loại nho trắng khác bao gồm Cortese, Erbaluce, Favorita, Vermentino, và loại nho đang nổi hiện nay Trebbiano.

Hầu như tất cả các loại nho trong vùng Piedmont đều được dùng để sản xuất các chai rượu vang đơn chủng thuộc phân loại DOC và DOCG. Tuy nhiên, chúng cũng có thể xuất hiện trong phân loại rượu vang IGT, trong trường đó người ta có thể pha trộn thêm bất cứ loại nho nào khác – chẳng hạn như Cabernet Sauvignon. Điều này tạo ra sự phong phú cho các loại rượu vang Ý trong phân loại IGT.

2. Tuscany và vùng miền trung nước Ý

Các loại rượu vang đỏ ngon nhất, xuất sắc nhất của khu vực miền trung nước Ý là các loại rượu vang được làm từ giống nho Sangiovese. Trong khi đó, hầu hết các loại rượu vang trắng ở đây làm từ giống nho Trebbiano và thường là các loại rượu vang rẻ, có mùi vị trung bình được dùng để uống hàng ngày. Khu vực này cũng nổi tiếng với một số loại vang ngọt santo từ nho Malvasia.

Vùng sản xuất vang đỏ nổi tiếng nhất của Tuscany là vùng Chianti. Những loại rượu vang ở đây đã cải thiện chất lượng một cách ngoạn mục trong vòng 30 năm trở lại đây, và ngày nay rượu vang vùng Chianti được cả thế giới kính trọng không thua gì vang Bordeaux. Giá của những chai vang này cũng rất đắt đỏ, nhưng xứng đáng với từng đồng tiền bỏ ra. Ngoài ra, các khu vực lân cận như Brunello di Montalcino và Vino Nobile di Montepulciano cũng đang trở nên nổi tiếng. Các loại rượu vang thông thường của vùng Chianti có thể được uống khá ngon sau vài năm kể từ vụ thu hoạch. Tuy nhiên các loại rượu riservas và nhiều loại vang một niên vụ, hay các loại vang Sangiovese-Merlot và nhiều loại vang Super Tuscan khác, đều cần ít nhất 3-5 năm.

3. Venetovà vùng Đông Bắc nước Ý

Những loại vang trắng ngon nhất nước Ý đều đến từ khu vực phía Đông Bắc: mùi thơm mạnh mẽ nhưng không quá sốc, có thể có lúc hơi quá nhạy cảm, có lúc thì không. Tuy nhiên dù loại nào thì cũng luôn có hương vị thuần khiết. Ngoài ra, khu vực này có loại rượu vang đỏ danh tiếng Amarone, được làm từ phong cách nho khô Appassimento.

Các giống nho trắng được trồng chủ yếu ở khu vực này là Chardonnay, Gewurtztraminer, Pinot grigio, Pinot Bianco, Riesling và Trebbiano. Đây là những giống nho rất nổi tiếng không chỉ ở Ý mà còn ở nhiều nơi khác trên thế giới. Các giống nho đỏ trồng ở khu vực này, ngoại trừ Merlot và Cabernet Sauvignon, thì ít nổi tiếng hơn. Tiêu biểu nhất là rượu vang đỏ Valpolicella được làm từ nho corvina, rondinella và molinara. Bộ ba giống nho này, khi ở trong tay một nhà sản xuất giỏi và được trồng từ một vườn nho duy nhất, sẽ cho ra một loại rượu vang cực ngon hương vị đậm đà trái anh đào ngon. Tuy nhiên, nó khác xa với vang Valpolicella được sản xuất hàng loạt.

Ở Friuli-Venezuelaia Giulia và Trentino- Alto Adige, hầu hết các loại rượu vang được gán nhãn DOC. Nổi bật nhất là rượu vang nho khô nổi tiếng Amarone della Valpolicella được làm từ hỗn hợp các nho. Đó là một loại rượu vang khô, hấp dẫn, đậm đà và có mùi khói rõ rệt. Ripasso di Valpolicella là một loại rượu vang tương tự, với phương pháp sản xuất đôi chút khác biệt. Giá của những loại rượu vang này cao hơn đáng kể so với rượu vang thông thường, nhưng hoàn toàn đáng giá ấy.

4. Vùng phía Nam nước Ý và các đảo

Phía nam nước Ý đang trải qua một cuộc cách mạng về chất lượng rượu vang. Điều này chỉ mới diễn ra trong thời gian ngắn trở lại đây thôi. Tuy nhiên, cuộc cách mạng này đã đạt được nhiều thành tựu phi thường, giúp rượu vang khu vực miền Nam nước Ý dần bắt kịp các loại rượu vang cao cấp vùng Piemont hay Tuscany.

Các loại rượu vang đỏ tốt nhất trong vùng có vị tươi mát và hương thơm phong phú, còn các loại vang trắng có vị tươi, sạch miệng với hương thơm dịu nhẹ, tất cả đều có giá thành tương đối tốt. Chắc chắn giá của rượu vang khu vực này đang ngày càng tăng nhưng vẫn rất cạnh tranh so với các khu vực khác.

Các loại vang đỏ thú vị nhất trong khu vực miền Nam không phải làm từ các giống nho Cabernet và Merlot, mà từ các giống nho bản địa như: Negroamaro, Malvasia Nera, Primitivo, Nero d’Avola, và Aglianico, cũng như các giống nho phổ biến ở Ý là Montepulciano và Sangiovese. Trong số các giống nho quốc tế, có lẽ Syrah trồng ở đảo Sicily là có tiềm năng thương mại nhất.

Về rượu vang trắng, khu miền nam cũng hoàn toàn bị thống trị bởi giống nho Chardonnay (một số loại cực kì thành công) và Sauvignon Blanc, ngoài ra còn có các loại nho trắng thông thường Trebbiano và Malvasia. May mắn thay, các loại nho trắng địa phương vẫn rất thông dụng, có thể kể đến: fiano, greco và falanghina ở Campania, và catarrato, grillo và inzolia ở Sicily.  Nho Moscato được chế biến thành rượu vang ngọt, đáng chú ý nhất là Moscato di Pantelleria (từ đảo Pantelleria, giáp Tunisia hơn là Sicily).

Hầu hết các loại rượu vang khu vực này đều là hỗn hợp các loại nho, trừ một số ít loại vang thuộc phân loại DOC như Primitivo di Manduria (từ Puglia), Fiano di Avellino (từ Campania) và Moscato di Pantelleria. Nho Negroamaro là loại nho chính phía sau những chai rượu vang có hương vị sô cô la mạnh mẽ, cay nồng của khu vực Salentino, Puglia. Tuy nhiên, ở giai đoạn phát triển này, chất lượng của rượu vang ít phụ thuộc vào giống nho mà chủ yếu phụ thuộc vào trình độ và tâm huyết của nhà sản xuất.

Mua rượu vang Ý cao cấp ở đâu uy tín và giá rẻ nhất Hà Nội?

Đồ Uống Nhập Khẩu – Rượu Vang Nguyên Thịnh 
Địa chỉ: 135 Trần Hữu Tước, Nam Đồng, Đống Đa, Hà Nội
Điện thoại: +84 93 638 88 31
email: contact@thinhvang.com
Websites:
http://douongnhapkhau.com
https://thinhvang.com
Facebook fanpage: Đồ Uống Nhập Khẩu